اين تم تاکتيکی برای تصفيهُ (تخليه) خانه يا
قطر و يا ستونی صورت می گيرد که تا بتوانيم از خانه يا قطر و ستونی که
اخيرأ تصفيه شده است، استفاده موثر بکنيم. بيشتر مواقع مهره ای که راه را
(خانه،قطر،ستون و...) برای استفاده مهره‌های ديگر خالی میکند، خودش در اين
راه قربانی می‌شود. و اگر اين قربانی در زمان حمله به روی شاه دشمن صورت
گيرد نتيجهُ عمل خيلی قويتر و موثرتر است.اکنون به چند نمونه از اين تم
می‌پردازيم.
دياگرام 1
همانگونه
که در شکل بالا ملاحضه می کنيد، اسب a4 مانع از حرکت+Ra8 و مات
است،بنابراين سفيد با حرکت+Nb6 ستون a را برای رخ تصفيه می کند.البته سفيد
با انجام حرکاتی مانند Nb2 و يا Nc3 نيز می توانست ستون a را خالی کند اما
حرکت+Nb6 چون همراه با کيش است جواب سياه را اجباری میکند و سياه ديگر
فرصتی برای دفاع پيدا نمی کند.
1.Nb6+!,cxb6 (1....,Kb8 2.Ra8#) 2.Ra8#
دياگرام2
اکنون به دياگرام2 توجه نمائيد که در آن سفيد يک تصفيهُ ستون زيبايی را به نمايش می گذارد.
1.Rh7+!
و رخ قربانی می شود.(دياگرام3)
دياگرام3
اکنون ستون g و خانه g7 برای مات کردن سياه خالی شده.
1....,Kxh7 2.Qg7#
دياگرام4
اسب سفيد مانع از حرکت Qh7 است،بنابراين:
1.Ne7+!
تصفيه قطر!
اسب g6 برای تصفيهُ قطر b1_h7 قربانی می شود.
1...,Rxe7 2.Qh7#
دياگرام5
همان وضعيت دياگرام4 ،اما اين بار حرکت با سياه است.
فيل d6 مانع از حرکت Qh2 و مات است. بنابراين:
1....,Bc5+!
تصفيه قطر!
به اين نکته دقت کنيد که سياه حرکت را برای سفيد اجباری می کند!
2.bxc5,Qh2#
به دياگرام6 توجه کنيد.سفيد از لحاظ مهره بسيار عقب است،اما با تصفيهُ خانه f7 تهديد Nf7 مات را ايجاد می کند.
دياگرام6
1.Qf6+!!
قربانی کردن وزير برای خالی کردن خانهُ f7 !(دياگرام7)
دياگرام7
1....,Bxf6 2.Nf7#
1....,Nxf6 2.Nf7#
1....,Rg7 2.Qxg7#
همانگونه
که قبلأ گفته شد مهره‌ای که راه را برای مهرۀ ديگر هموار میکند خود
معمولأ قربانی می‌شود ؛ نکتهُ مهمتر اينکه مهرۀ قربانی شده اکثرأ حرکت حريف
را نيز اجباری میکند.
دياگرام(8)
يک نمونهُ ديگر از تصفيهُ خانه.
نوبت حرکت با سفيد است و سياه تهديد مات در يک حرکت با Qxg2 را دارد.سفيد چگونه ادامه دهد ؟ اگر :
1.Rd2?,Qe1+
يا :
1.Qf2?,Qxf2+ 2.Kxf2,Rc2+
در هر دو ادامه سياه به وضعيت برنده ای می‌رسد. اما...
دياگرام9
1.Qh8+!!
خالی کردن خانهُ f6 !! اکنون سفيد تهديد +Bf6 (خالی کردن خانهُ d8 ) و سپس Rd8 مات را دارد.
1...,Kxh8 2.Bf6+,Kg8 3.Rd8#
