نظر مراجع تقلید در مورد بازی با شطرنج و پاسور چیست؟

منظور از قمار هر نوع بازی است که در آن شرط برد و باخت مالی باشد، به این نحو که شرط کنند که به برنده مالی را بدهند، خواه آن بازی مانند فوتبال و بسکتبال و از این قبیل بازی‏های مرسوم باشد یا با شطرنج و آلات دیگر باشد. در همه این موارد به عنوان "اکل مال به باطل" ( یعنی خوردن مال دیگران از راه نامشروع ) گرفتن آن پول یا آن جنس یا آن مال حرام است و حلال نیست. اما اگر در هر بازی (غیر از بازی با آلات مخصوص قمار) شرط نشود که به برنده پولی یا مالی پراخت شود، اشکالی ندارد.(1)
اصطلاحاً به آن پول یا مالی که گرو می‏گذارند "رهن" یا "گرو" می‏گویند. گرفتن رهان وگرو حرام و اکل مال به باطل است. در المنجد آمده است :
به هر بازی که در آن شرط شود برنده از بازنده چیزی را بستاند، قمار می‏گویند چه با ورق باشد و چه با غیر ورق.(2)
امام خمینی(ره) می‏فرماید:"فرقی بین انواع قمار (نرد و شطرنج و غیره) نیست حتی بازی با گردو و تخم مرغ اگر همراه با شرطِ گرو باشد که برنده گروی را بگیرد، همه این‏ها قمار محسوب می‏شود.(3) ولی اگر در بازی ها شرط برد و باخت مالی نشود و صرفا برای سرگرمی باشد نمی توان گفت هر بازی حرام است بلی انواع بازی هایی که انسان را خدا و ذکر و یاد او دور می کند سزاوار نیست که انسان وقت ارزشمند خود را صرف آن نماید از دیدگاه قرآن این نوع بازی ها لغو و لهو است و باید مومنان خود را از کارهای لغو و لهو دور نگه دارند ( والذین هم عن اللغو معرضون ) لازم به تذکر است که فتوای علما و مراجع در مورد پاسور هایی که از آلات قمار محسوب می شود بازی کردن با آنها جایز نیست ولی بازی با پاسور هایی که از آلات قمار نیست و بچه ها برای سرگرمی با آنها بازی می کنند بدون برد و باخت مالی اشکالی ندارد .

پی نوشت‏ها:

1. محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، ج 22، ص 109، چاپ بیروت داراحیاالتراث العربی.
2. المنجد، ماده قمر.
3. امام خمینی، المکاسب المحرمة، ج 2، ص 2.. امام خمینی، المکاسب المحرمة.