در تمامی رشته های ورزشی، در سراسر جهان، مرسوم است که کمیته داوران رشته مربوطه،  هر از چند گاهی، به باز آموزی داوران کشور خود می پردازند.در واقع این اصلی ترین وظیفه کمیته داوران هر رشته ی ورزشی است .در رشته ورزشی شطرنج، به دلیل تغییرات مداومی که در قوانین شطرنج و شیوه های آیین نامه ای برگزاری مسابقات، اتفاق می افتد نیاز بیشتری به کارگاههای آموزشی احساس می شود.این نیاز در بخش تغییرات قوانین بسیار جدی است اما از آن مهمتر رسیدن به تعبیرهای مشترک و برداشت های همسان از قوانین در سطح کشور است که پیش نیاز آن داشتن کمیته داورانی فعال و به روز است که باید با هماهنگی فدراسیون شطرنج به این امر بپردازد.
اما چرا این اتفاق نمی افتد؟ !!!

……………………………

ملاحظاتی پیرامون قانون صفر

بدون شک یکی از دلایل اصلی اجرای قانون صفر در مسابقات شطرنج که از سوی فدراسیون جهانی شطرنج وضع شده است، ایجاد نظم و انضباط در برگزاری مسابقات شطرنج و همچنین احترام به حریفان بوده است .ضمن آنکه اهمیت تدارک شطرنجبازان نیز در این روش مورد احترام و پذیرش بیشتر قرار گرفته است.اما پر واضح است که اعلام و اجرای قوانین و مقررات اعم از مقررات آیین نامه ای و قوانین مربوط به تفکر اصلی، بدون تعامل همه ی عوامل برگزاری ممکن نخواهد بود واز جمله این مقررات متغیر، قانون صفر معروف به صفر ثانیه مسابقات شطرنج است.که بازیکنان را ملزم می کند تا قبل از زمان استارت مسابقه، بر روی میز خود حضور داشته باشد .به عبارت دیگر بازیکن ملزم است هنگام دستور استارت از سوی سرداور مسابقات، (که زمان آن باید در آیین نامه پیش بینی و اعلام شود) بر روی میز خود حاضر باشد و در غیر اینصورت بازنده خواهد بود.اما اجرای این قانون در مسابقات شطرنج بدون فراهم بودن عوامل دیگر نه تنها مفید به فایده نخواهد بود، بلکه ضررهای جبران ناپذیری به شطرنجبازان وارد می کند.از آغاز اجرای این قانون در مسابقات شطرنج مشخص شده است که بهترین کاربرد این قانون در مسابقاتی است که تعداد نفرات آن محدود می باشند مانند مرحله فینال قهرمانی کشور و همچنین مسابقاتی که به صورت رویارویی دوجانبه برگزار می شود نیز این قانون  قابلیت بهتری برای اجرا دارد.اما در مسابقاتی که شرکت کنندگان آن از نقاط مختلف کشور و یا استان حضور دارند و طبیعتا در مکانهای مختلفی نیز اسکان دارند اجرای این قانون می تواند موجب زیان شود. به طور کلی اگر محل برگزاری مسابقات و خوابگاه شطرنجبازان در یک مکان باشد و شطرنجبازان برای رسیدن به سالن مسابقات مجبور نباشند مسافتی را طی کنند این قانون می تواند محل اجرای مناسبی داشته باشد.نکته ی دیگری که در اجرای قانون صفر حتما باید لحاظ شود برنامه ریزی بسیار دقیق و بدون تغییر در زمان برگزاری دورهای مسابقه است به همین جهت توصیه می شود که در مسابقات سریع که معمولا برگزاری دورهای مسابقه به دلیل محدودیت زمانی،(با تعداد دورهای بالا در هر روز ) منظم نمی باشد از این قانون استفاده نشود.لازم است داوران محترم و کسانی که آیین نامه های مسابقات را تنظیم می کنند به این نکته توجه داشته باشند که قانونگذارن فیده توجه ویژه ای به مصالح عالیه مسابقات دارند .اساسا قوانین شطرنج به گونه ای تنظیم می شود که بازیکنان بیشترین امکان را برای بروز توانایی خود بر روی صفحه شطرنج و در واقع تفکر و هدف اصلی بازی شطرنج داشته باشند.و برگزار کنندگان مسابقات نیزسعی بسیار دارند تا با فراهم آوردن امکاناتی مناسب مانند فضایی مطلوب و آرام با امکانات مناسب فراهم کنند تا شطرنجبازان بتوانند توانایی های خود در بخش اصلی بازی شطرنج ،یعنی تفکر اصلی در صفحه شطرنج،  مدیریت زمان، مدیریت فضا، با استفاده از آمادگی جسمی و روانی خود را بروز دهند و مهارت های خود را در قیاس با دیگر شطرنجبازان به آزمایش بگذارند  .و بسیار اهمیت دارد که در راستای چنین تعاملی قوانینی به کار آید که به این تعامل کمک نماید نه آنکه موجب ضرر و زیان برای شطرنجبازان گردد.

پاناگوتیس نیکولوپولوس سرداور قهرمانی بانوان جهان در گوشه ای از سالن….

داوران خوب خود را قانون نمی دانند

چندی پیش در هنگام برگزاری مسابقات سریع در یکی از شهرهای شمالی ایران در اعتراض چند تن از بازیکنان به اجرای قانون صفر در اواسط مسابقه و بر خلاف آیین نامه مسابقات سرداور مسابقات اعلام داشته است که قانون من هستم….

و اما….
داوران در سالن های شطرنج عامل اصلی فراهم آمدن فضای مطلوبی هستند که بازیکنان در آن احساس آرامش و امنیت کنند .داوری عامل اعمال اقتدار و اثبات شخصیت نیست بلکه داوران باید سعی کنند با درکی عمیق از قوانین شطرنج ضمن اجرای دقیق و درست قوانین موجب تقویت احساس اعتماد در بازیکنان شوند.با دقت در رفتار داوران بزرگ جهان در می یابیم که اکثر داوران مذکور سعی بسیار دارند تا ضمن اعلام حضوری مداوم در سالن مسابقات، به عنوان محور فعالیت، تمامی سعی خود را به کار می بندند تا به اصطلاح در سایه باشند و کمتر به چشم آیند.بازیکنان نباید احساس کنند که مدام مورد قضاوت قرار می گیرند بلکه باید این احساس را در آنها تقویت کنیم که داوران نیز بخشی کمک کننده در این مجموعه هستند نه عامل بازدارنده .به هیچ وجه نباید با رفتار اقتدارطلبانه موجبات بروز استرس بیشتر بازیکنان را فراهم کنیم .در چندین مسابقه ای که به همراه استاد پیش کسوت حسینقلی سالور حضور داشته ام به وضوح شاهد بوده ام که پس از دقایق ابتدایی مسابقه، سعی بسیار داشته اند در گوشه ای از سالن مسابقات مستقر شده و سالن را مدیریت کنند.در بسیاری از مسابقات معتبر جهان نیز که توسط داوران مطرح جهان قضاوت می شود کمتر تصویری می توان یافت که داوران در چشم باشند.امید که داوران جوان با دقت نظر بیشتر در رفتار داوران بزرگ ضمن مطالعه مستمر و مداوم قوانین شطرنج در ارتقای دانش خود و جامعه داوری ایران کوشا باشند.

منبع : سایت وزین شطرنجباز