مصلحت تیم یا منفعت فرد؟

همان گونه که اهالی شطرنج می دانند٬ در مسابقات تیمی شطرنج دو نوع مدال است.

1- مدال تیمی٬

2-مدال انفرادی

در پایان مسابقات٬ سکوهای قهرمانی را سه تیم برتر رده بندی نهایی اشغال می کنند و بازیکنان تیمهای سکونشین مدالهای طلا٬ نقره و برنز خود را دریافت می کنند(مانند سایر رشته های ورزشی).همچنین در پایان مسابقات تیمی در شطرنج به نفرات برتر رده بندی نهایی میزهای پنجگانه به نسبت کسب رده بندی بهتر٬ مدال های طلا٬ نقره و برنز اهدا می شود.صاحب این قلم که بیش از 40 سال است رویدادهای شطرنج ایران و جهان را در مجله کیهان ورزشی (اولین نشریه ورزشی ایران ) قلمی می کند معتقد است در مسابقات تیمی شطرنج باید اندیشه کسب مدال تیمی یا موقعیت تیم بر کسب مدال فردی ارجح باشد.بازیکنان موظفند مانند مربیان٬ همواره منافع تیمی را بر منافع فردی ارجح بدانند.یعنی در دوره های مختلف٬ بازی گرفتن با بازی نگرفتن بازیکن توسط مربی باید بر محور منافع تیمی باشد نه منافع فردی.

متاسفانه در تیم های اعزامی ما به المپیاد و تورنمنت های معتبر جهانی این گونه عمل نمی شود و بازیکنان بخصوص بازیکنان در تیم های پایه (نوجوانان و جوانان)از بدو ورود به جدول مسابقات٬ چشم به مدال های فردی بر روی میز های خود دارند.که این نوع نگاه و نگرش٬ لطمه جبران ناپذیری به ساختار تیمی و منافع تیم وارد می کند پیشنهاد می شود منبعد در جلسات توجیهی که قبل از عزیمت تیم ها صورت می گیرد این مساله مهم را مسئولان فدراسیون و مربیان تیم ها به بازیکنان و حتی بزرگترهای بچه ها تفهیم نمایند که عنوان مسابقات ٬ مسابقات تیمی است و همه ما موظف هستیم منافع تیمی را در نظر بگیریم و سپس به منافع فردی بیندیشیم.

در همین مسابقات اخیر نوجوانان زیر 16 سال جهان چنانچه با کمی همکاری و همفکری به مصالح و منافع تیمی می اندیشیدیم احتمال قهرمانی تیم ما بسیار زیاد بود.

در این مسابقات تیم ایران با اختلاف نیم امتیاز نسبت به روسیه قهرمان شد.در این دوره از مسابقات در تیم ما دو تن از بازیکنان صاحب مدال انفرادی شدند.1- سید خلیل موسوی از گیلان( طلا) 2-شاهین لرپری زنگنه از اصفهان (نقره)در حالی که هیچکدام از بازیکنان تیم قهرمان یعنی روسیه صاحب مدال نشدند زیرا کلیه اعضای تیم روسیه٬ بازیکنان٬ سرپرستان و مربیان همواره به جایگاه تیمشان در جدول و ارتقا آن فکر می کردند نه مدال انفرادی در مسابقات تیمی٬ مدال میزها که همان مدال انفرادی است بیشتر جنبه تبلیغاتی برای بازیکن دارد و در آن نه ارتقا شطرنج و نه متافع شطرنج کشور متبوع دیده می شود.

یادم هست 14٬15 سال پیش در یکی از المپیادها با حضور گری گاسپاروف که بر روی میز اول تیم قدرتمند روسیه٬ بازی می کرد استاد بزرگ المضیحکی دردانه شطرنج قطری ها صاحب مدال طلای المپیاد جهانی شد.(بالاتر از گاسپاروف) المضیحکی در حالی بالاتر از گاسپاروف قرار گرفت که درجه بین المللی وی نزدیک به 300 واحد کمتر از درجه بین المللی گاسپاروف بود!!

با این توضیح و استدلال آیا باز هم باید مدال انفرادی را بر منافع و مصالح تیمی ارجح بدانیم؟مدال قلابی استاد بزرگ المضیحکی برای قطری ها که فاقد شطرنج پایه هستند٬ جنبه پز دادن و تبلیغ کردن دارد ولی شطرنج ایران با پیشینه و تاریخ چند هزار ساله و صاحب چندین مدال جهانی از مسابقات جهانی و آسیایی رده های سنی نیاز به چنان تبلیغاتی ندارد. در همین مسابقات که تیم ما نایب قهرمان شد .در دوره پیش نیز با کسب مدال برنز به رتبه دوم رسیده بود .فکر نمی کنم قطری ها و یا سایر کشورهای عربی به این زودیها بتوانند به موفقیت های شطرنجی ما نزدیک شوند . در این خصوص چند روز پیش با استاد خسرو هرندی برای دقایقی به صحبت ایستادم استاد می گفت : در مسابقات تیمی باید ابتدا به منافع تیمی فکر کنیم البته منافع فردی بازیکنان را هم باید مد نظر داشته باشیم به شرط آنکه به منافع و مصلحت تیم لطمه وارد نشود.متاسفانه در مسابقات تیم ها٬ بازیکنان ما بیشتر به فکر مدال فردی هستند تا منافع تیم.

این وظیفه پدر و مادرها٬ مربیان و بزرگتر هااست که قبل ازعزیمت بازیکنان به مسابقات٬ این فرهنگ اشتباه را در اذهان بچه ها نگنجانند بلکه آنها را با باید با منافع و مصالح تیمی آشنا کنند.

در خاتمه ذکر این نکته را لازم می دانم که یاد آور شوم٬ که این روزها با مشکلات مالی که همه فدراسیون ها با آن دست به گریبانند٬ اعزام تیم و فراهم کردن بار مالی آن کار آسانی نیست چنانچه در این گونه مسابقات٬ تیم اعزامی نتیجه مطلوب نگیرد٬ اعزام تیم در دوره بعد با مشکلات زیاد همراه خواهد بود لذا منافع شطرنج کشورمان ایجاب می کند که بچه ها بیش از پیش در اندیشه منافع تیم باشند و اطاعت از فرامین مربیان را از وظایف اولیه خود بدانند تا اعزام تیم برای دوره بعد نیز فراهم شود که این عین صواب خواهد بود

 به قلم استاد محمد زارعی

منبع : سایت وزین شطرنجباز