تغييرات در قوانين جديد داوري

تغييرات در قوانين جديد شطرنج از جولاي سال 2013 و مباحث انجام شده در كميته قوانين
(توضيحات مربوط به مواد B2 و 13.9 و ضميمه هاي A,B به محض اماده شدن اضافه خواهد شد)

در طول برگزاري مسابقات المپياد شطرنج از 1تا9 سپتامبر كنگره فيده در استانبول برگزار شد . هر چهار سال يكبار مقررات شطرنج قابل تغييراsت ودر اين كنگره اين فرصت دست داد. در واقع بعضي از اعضاي كميته مقررات طرح هاي پيشنهادي خود را از يكسال قبل آماده كرده بودند .در آوريل همايشي با حضور اعضا كميته مقررات در لاسان برگزار شد ودبير كميته ملاقاتي بهمراه اعضا از فدراسيون شطرنج امريكا (USCF)داشتند تادرمورد تفاوتهاي قوانين فيده وUSCFبحث كنند. نكته مورد توجه مشخص كردن امكان تغييرات قوانين در امريكا وساير كشورهاي دنيا بود . دراين ماه من تلاش مي كنم تصميمات مهم كه در طول كنگره اتخاذ شد را برشما روشن نمايم .اين قوانين از جولاي 2013معتبر خواهد بود.

ماده3.7e:

وقتي پياده اي به آخرين عرض مقابل خود برسد بايستي در همان حركت ودر همان مربع با وزير - رخ - اسب يا فيل همانرنگ تعويض گردد. انتخاب مهره جديد ممنوعيني براي استفاده مهره هاي تعويض شده ندارد .اين تبديل پياده به مهره ديگر را ((ارتقاء)) ناميده واثر مهره جديد آني است .

اين متن واقعي ماده 3.7eميباشد. روش اجراي آن توسط بازيكنان به دو شكل انجام شده است:

- پياده به آخرين عرض حركت كرده سپس از صفحه برداشته وبالاخره مهره جديد در همان مربع جايگزين مي شود.

- پياده برداشته شده ومهره جديد درخانه ارتقاء قرار مي گيرد .

بعضي از داوران روش دوم را غير قانوني مي دانند ودر يك بازي بليتس براي بازيكني كه ازاين طريق ارتقاء پياده انجام دهد باخت منظور مي كنند . در واقع تفاوتي بين دو روش آنچنان نيست. چون در هر دو حالت پوزيسيون يكساني خواهيم داشت .

مي توانم تصور كنم اگر كسي بپرسد در مورد قلعه رفتن چه مي شود؟ اگر بازيكني عمل قلعه رفتن را با رخ شروع كند و سپس شاه را حركت دهد باز هم همان پوزيسيون را خواهيم داشت ؟ بله درست است . اما بعنوان مثال حركت Th1به f1يك حركت قانوني است و اين امكان وجود دارد حريف او گيج شودكه حركت Tf1انجام شده و پس از گذشت 1 دقيقه يا بيشتر شاه را به g1ببرد . براي جلوگيري از اين حالت گفته شده - عبارت زير به ماده 3.7eاضافه گرديد:

پياده مي تواند از صفحه برداشته شده و مهره جديد در مربع ارتقاء به هر روش ممكن جايگزين گردد.

ماده 5:

اين ماده مربوط به اتمام بازي است . در اين ماده راجع به كيش و مات – پات و پوزيسيوني كه نمي تواند توسط بازيكن برنده شود اشاره شده است كه اخرين حركت بايستي قانوني باشد. در اين ماده اين جمله اضافه گرديد كه اخرين حركت بايستي مطابق با بند 4.2تا 4.6اجرا شودكه مربوط است به چگونگي حركت مهره .

ماده 6: ماده 6.2همان ماده قديم 6.7است. در ستون هاي قبلي اين قانون مورد بحث قرار گرفت و اضافات به شكل خطوط كج و ايتاليك مي باشند:

در طول بازي هر بازيكن كه حركت خود را در صفحه انجام داده باشد حق متوقف كردن ساعت خود و بكار انداختن ساعت حريف را دارد( به اين عمل زدن ساعت گفته مي شود) . يك حركت همچنين كامل است اگر :

1) حركت به بازي پايان دهد(نگاه كنيدبه :5.1.a,5.2.a,5.2.b,5.2.c,9.6) يا

2) بازيكن حركت بعدي را انجام داده در حاليكه حركت قبلي كامل نبوده است.

يك بازيكن بايستي اجازه زدن ساعت پس از انجام حركت خود را داشته باشد حتي اگر حريف او حركت بعدي خود را انجام داده باشد. زمان بين انجام حركت در صفحه و زدن ساعت بعنوان بخشي از زمان اختصاص يافته به بازيكن تلقي مي شود.

قانون جديد اين است :

يك حركت كامل است اگر يك بازيكن حركت خود را انجام داده باشد حتي اگر حركت قبلي او كامل نشده باشد .

توضيح مختصر : اگر سفيد حركت بيستم خود را انجام داده باشد و سياه سريعا به او جواب دهد سپس هنوز امكان كامل كردن حركت خود را با زدن ساعت داشته باشد بجاي زدن ساعت سفيد حركت بيست و يكم خود را انجام دهد بنابراين حركت بيستم او كامل د رنظر گرفته مي شود .

ماده 6.2.d:

اين قانون جديد است ولي نياز به توضيح ندارد:

فقط بازيكني كه ساعت او در حال كار كردن است اجازه حركت دادن مهره ها را دارد.

در حالتي كه بايكن قادر به زدن ساعت خود نشده باشد يا حركت خود را ثبت نكرده باشد ساعت او مورد قضاوت يا ملاك عمل قرار نخواهد گرفت.

ماده 6.7.a:

هر بازيكني كه پس از شروع مسابقات بر سر ميز حاضر شود بازنده خواهد بود مگر اينكه داور مسابقات بدلايل پيش بيني نشده شروع مسابقات را به تعويق بياندازد.بنابراين زمان تاخير صفر دقيقه خواهد بود. مقررات مسابقه ممكن است زمان تاخير متفاوتيرا تاكيد نموده باشد.

ماده 7.1:

اگر وضعيت غير قانوني اتفاق بيفتد مهره ها بايستي به اخرين وضعيت قبلي برگردانده شود. پوزيسيون ماقبل مي تواند ابقاء شود. اگر پوزيسيون ما قبل را نتوان سريعا اعاده كرد بازي از اخرين وضعيت قبل از وضعيت غير قانوني بايد از سر گرفته شود. بازي سپس بايستي از همين وضعيت ادامه يابد. داور بايستي قضاوت عاليه خود را در تعيين زمان ساعتها از خود نشان دهد . اين شامل تغيير زمان ساعتها نمي شود.او همچنين در صورت لزوم بايد در مورد حركت شمار ساعت قضاوت نمايد.

مدت زمان زيادي اين مسئله مورد بحث كميته مقررات بوده است. پيشنهادي ارائه شد كه يك حركت غير قانوني به قوت خود باقي است اگر در طول 10 حركت انجام شده باشد . اين قانوني است كه در تورنمنت هاي امريكا به اجرا كذاشته مي شود . نهايتا كميته تصميم گرفت اين پيشنهاد را رد نمايد و جمله جديد به قانون قبل اضافه شود. داور اكنون اين امكان را در اختيار دارد ساعتها را تغيير ندهد. مزيت اين كار در اين است كه جدول زماني مسابقات ثابت مي باشد و مهم است وقتيكه دو دور بازي در يك روز بايد انجام شود.

ماده 8.4:

اگر زمان پاداش براي هر حركت كمتر از 30 ثانيه باشد و يك بازيكن كمتر از 5 دقيقه به كنترل زمان خود زمان داشته باشد اين بازيكن اجباري به ثبت حركتهاي خود ندارد. پيشنهادي ارائه شده بود كه در اين حالت حريف تعهدي به ثبت حركات ندارد. اين پيشنهاد منطقي است . چرا وضعيتي بوجود ايد كه دو بازيكن در يك بازي شرايط مختلفي داشته باشند؟ بنا براين بدليل انجام كار بيشتر تصميم گرفته شد مقررات تغيير ننمايد.

ماده 9.1.a:

مقررات مسابقه ممكن است تاكيد كند دو بازيكن نمي توانند قبل از انجام تعداد حركت مشخص به تساوي توافق نمايند يا در هيچ حالتي نمي توانند توافقي در مورد مساوي داشته باشند - بدون اينكه داور اجازه داده باشد.

كميته مقررات توجهي به تغيير اين ماده نكرد. خوشبختانه باعث خوشحالي هر كسي خواهد شد كه متن اصلي به هر برگزار كننده فرصت مي دهد كه تصميمات خود را به دلخواه به اجراء بگذارد:

- اجازه پيشنهاد تساوي را در هر لحظه از بازي بدهد.

- مشخص كند كه براي پيشنهاد تساوي حتما تعداد حركت مشخصي انجام شده باشد. (مثلا 30 يا 40 حركت) در المپياد استانبول 30 حركت در نظر گرفته شده بود.

- تمام تساويهاي توافقي را ممنوع نمايد.

در جريان كنگره پيشنهادي از سوي فرانسه ارائه شد كه تمام پيشنهاد هاي تساوي ممنوع باشند. و اين تنها پيشنهاد ارائه شده نبود. در هر صورت بعد از بحث زياد تصميم گرفته شد اين ماده به قوت خود باقي بماند و تغييري بوجود نيايد.

ماده 9.2:

بازي مساوي است اگر با ادعاي صحيح بازيكني كه نوبت اوست پوزيسيون يكساني حداقل 3 بار (نه الزاما با تكرار حركات) :

a- بخواهد پديدار شود . اگر ابتدا حركت خود را بر روي برگه ثبت نمايد كه قابل تغيير هم نيست و سپس به داور اعلام كند قصد انجام اين حركت را دارد.

b- پديدار شده باشد و بازيكني كه ادعاي تساوي كرده نوبت حركت او باشد.

پيشنهادي امد كه بازيكن حركت خود را ننويسد. اگر حركت انجام شده براي بار سوم پوزيسيون يكسان ايجاد كند – بعد از انجام حركت خود ساعت را نگاه داشته (منظور هر دو ساعت است) – داور را بخواهد و ادعاي تساوي كند. تصميم گرفته شد كه در اين ماده تغييري حاصل نشود(پيشنهاد رد شد) .

ماده 9.5:

اگر بازيكني ادعاي تساوي بر اساس بند 9.2يا 9.3نمايداو يا داور مي توانندساعتها را متوقف (نگاه كنيد به 6.12.b) نمايند. در اين حالت او نمي تواند ادعاي تساوي را پس بگيرد.

a. اگر ادعا صحيح تشخيص داده شود بازي فوري مساوي است.

b. اگر ادعا نا صحيح تشخيص داده شود داور 2 دقيقه به زمان باقيمانده حريف اضافه مي كند و سپس بازي ادامه مي يابد. اگر ادعا بر اساس حركت در نظر گرفته شده باشد پس اين حركت بايد مطابق ماده 3,4انجام شود .

دو تغيير در اين ماده وجود دارد (هر دو تغيير پررنگ و ايتاليك) . براي مدت زمان زيادي ماده 9.5بدين شكل بود:

اگر بازيكني ادعاي تساوي كند (طبق ماده 9.2يا 9.3) او بايد ساعت را متوقف كند.

ولي داوراني كه مي گويند در صورتيكه ساعت را بازيكن متوقف نكرده باشد ادعايش ناصحيح است بنابراين قانون به شكل زير تغيير يافت :

اگر يك بازيكن طبق مواد 9.2و 9.3ادعاي تساوي كند مي تواند ساعت را متوقف كند.

پيشنهادي رسيده بود كه كلمه shall – should يا mustدر متن عبارت قرار بگيرد. راه حل ساده است : بازيكن يا داور مي تواند ساعت را متوقف كند.

دومين تغيير اين است كه 3 دقيقه جريمه به ادعاي ناصحيح اختصاص يابد. اين بدان معناست كه جريمه ادعاي غلط و حركت غير قانوني يكسان باشد.

ماده 10.2:

اگر بازيكني كه نوبت حركت اوست كمتر از 2 دقيقه به پايان ساعت خود وقت داشته باشد او مي تواند ادعاي تساوي كند قبل از اينكه پرچم او بيافتد. او مي تواند بر اين اساس كه حريفش تلاشي براي بردن بازي به روشهاي عادي انجام نمي دهد يا نمي تواند به روشهاي عادي بازي را ببرد داور را بخواهد و او يا داور مي توانند ساعت را متوقف كنند(نگاه كنيد به ماده 6.12.b)

هر بازيكن شطرنجي اكنون اين ماده را مي داند هر چند من موارد نادري را مشاهده كرده ام .

اگر بازيكن طبق قانون ادعا كند داور 3 گزينه پيش رو دارد:

1- ادعا را قبول كند.

2- تصميم خود را به تعويق انداخته و شايد 2 دقيقه زمان به حريف او بدهد.

3- ادعا را رد كرده و به حريف 2 دقيقه زمان اضافي بدهد.

4- فدراسيون شطرنج امريكا پيشنهاد چهارمي را ارائه كرد كه مورد موافقت كميته قوانين قرار گرفت:

داور مي تواند همراه با اختصاص زمان تاخير يا زمان تجمعي تصميم به ادامه بازي بگيرد . زمان داده شده اضافه نمودن 5 ثانيه براي هر حركت براي هر دو بازيكن است. بنابراين ساعتها بايد به روش جديد تنظيم شوند و به حريف نيز 2 دقيقه زمان اضافي تفكر داده شود.

بنابراين ترتيب چنين است :

1- ادعا پذيرفته شود

2- داور تصميم خود را به تعويق اندازد

3- بازي با شرايط گفته شده ادامه يابد

4- ادعا رد شود

ماده 12.3.b:

مجمع عمومي موافقت كرد كه هيات رئيسه در مورد اين قانون تصميم گيري نمايد:

قانون چنين تعريف شده است :

بازيكن حق استفاده از گو.شي همراه يا وسايل الكترونيكي ارتباطي را در محل برگزاري مسابقات ندارد مگر با اجازه داور در حاليكه گوشي يا وسيله ارتباطي كاملا خاموش شده باشد. اگر معلوم شود بازيكني وسيله ارتباطي خود را در محل مسابقه همراه داشته باشد و كاملا خاموش نشده باشد او مي تواند بازنده اعلام شود و حريف او برنده خواهد بود. اگر حريف او نتواند با سلسله حركات قانوني بازي را ببرد امتياز وي مساوي در نظر گرفته مي شود.

هيات رئيسه چنين پيشنهاد كرد :

بازيكن حق استفاده از گوشي همراه يا وسايل الكترونيكي ارتباطي را در محل برگزاري مسابقات ندارد. اگر معلوم شود بازيكن وسيله ارتباطي خود را در محل مسابقه همراه داشته باشد او مي تواند بازنده اعلام شودو حريف او برنده خواهد بود.اگر حريف نتواند با سلسله حركات قانوني بازي را ببرد امتياز او مي تواند مساوي در نظر گرفته شود.

ماده 12.3.c:

اين ماده جديد است (اما بر اساس استفاده ازمايشي در چند تورنمنت) :

مقررات مسابقه مي تواند مجازات (جريمه) ديگري را در نظر گرفته باشد.

ماده 12.9:

اين قانون هم جديد است :

يك بازيكن مي تواند از داور خواستار توضيح در مورد نحوه در نظر گرفتن امتيازات مخصوص را طبق قوانين شطرنج داشته باشد.

ماده 12.10:

به اين قانون هم چند كلمه اضافه شده است. اما انها اهميت بسيار ي دارند:

طبق قانون بازيكن حق اعتراض به تصميم داور را براي هيات ژوري مادامي كه برگه ثبت خود را طبق ماده 8.7امضاء كرده باشد خواهد داشت.

ماده 13.2:

قسمت اضافه شده به اين قانون بسيار مهم است :

داور بايد براي بهتر برگزار شدن مسابقات عمل كند. او بايد مطمئن باشد كه محيط خوب بازي فراهم باشد و بازيكنان دچار اغتشاش نباشند. او بايد روند پيشرفت مسابقه را نظارت نمايد.

داور مي تواند در جريان پيشرفت بازي براي بازيكنان ناتوان يا انها كه كمك پزشكي نياز دارند تصميمات ويژه اي اتخاذ كند.

داور در برخي موارد امكان تصميم گرفتن به توقف ساعت بازيكن ناتوان را هم دارد.

ماده 13.9:

بزودي اضافه خواهد شد.

منبع : سایت هیأت شطرنج استان اصفهان